عملكرد آنتي اكسيدان (2)

همان‌طور كه در قسمت‌ قبل درباره ي عملكرد آنتي اكسيدان (1) خوانديد، يكي از مهم‌ترين اثرات آنتي اكسيدان‌ها كنترل راديكا‌ل‌هاي آزاد موجود در بدن است كه براي بافت‌ها و سلول‌هاي بدن بسيار مضر هستند. راديكال‌هاي آزاد عامل بسياري از مشكلات جسماني و سرطان‌ها و ديابت و پيري زودرس پوست و چشم هستند.

اما بالاخره پژوهش ها درباره آنچه آنتي اكسيدان ها مي توانند در بهبود وضع سلامت شما انجام دهند يا آنچه نمي توانند انجام دهند چه مي گويند؟ موارد زير ممكن است در پاسخ به اين پرسش مهم راهگشا باشند.

۱ ـ همه آنتي اكسيدان ها اثرات يكساني ندارند: از آنجا كه آنتي اكسيدان ها انواع بسيار گوناگوني دارند، شما بايد ميوه ها و سبزيجات متنوعي را كه سرشار از آنتي اكسيدان هستند، مصرف كنيد. به اين ترتيب مي توانيد از طيف كاملي از فوايدي كه آنها فراهم مي آورند، بهره ببريد. بعلاوه، مخلوط آنها براي سلامت شما مفيد است. براي مثال، برخي آنتي اكسيدان ها مي توانند نقش مهم تري در پيشگيري از برخي بيماري ها مانند سرطان بازي كنند، در حالي كه ساير آنتي اكسيدان ها در مبارزه با بيماري هاي زوال اعصاب بهتر عمل مي كنند.

در مطالعه اي درباره مردم هلند كه در مجله عصب شناسي (Neurology) منتشر شده است، پژوهشگران از يافتن هر نوع رابطه و همبستگي ميان رژيم غذايي سرشار از آنتي اكسيدان و زوال قواي شناختي يا سكته مغزي مايوس شدند، اما همان طور كه اليزابت دِوُر، مدرس دانشكده پزشكي هاروارد در بوستون و يكي از مولفان اين تحقيق مي گويد، «هزاران آنتي اكسيدان در رژيم هاي غذايي وجود دارد و برخي از رژيم هاي غذايي ممكن است آنتي اكسيدان قوي تري داشته باشند.»

۲ ـ بيشتر افراد از منابع طبيعي، آنتي اكسيدان كافي دريافت نمي كنند: براي اغلب بزرگسالان سالم، آنتي اكسيدان هاي موجود در رژيم غذايي سرشار از ميوه ها و سبزيجات تقريبا براي مقابله با آسيب هاي ناشي از راديكال هاي آزاد در بدنشان كافي است. اما، جفري بلومبرگ، مدير آزمايشگاه تحقيقات آنتي اكسيدان ها و استاد تغذيه در دانشگاه تافتس مي گويد بيشتر افراد ميزان توصيه شده روزانه ويتامين هايي مانند C و E را دريافت نمي كنند. ميانگين مقداري كه بزرگسالان بايد ويتامين E دريافت كنند ۱۵ ميلي گرم در روز است، اما بيش از ۹۰ درصد افراد اين مقدار را دريافت نمي كنند و تنها حدود نيمي از اين مقدار را از رژيم غذايي خود مي گيرند. بلومبرگ مي گويد: «اين كمبود نگران كننده است. ويتامين C كمبود ديگري به شمار مي رود. ويتامين C و E موجود در رژيم غذايي مرسوم در كشوري مانند آمريكا نيز كم است. توجه داشته باشيد فقط با نوشيدن روزانه يك ليوان آب پرتقال تقريبا مي توانيد نياز روزمره خود را به ويتامين C برطرف كنيد. تامين ويتامين C مورد نياز كار بسيار ساده اي است و من در تعجبم كه چرا مردم با كمبود اين ويتامين مواجهند.»

اما خوردن مقدار بيش از اين الزاما براي سلامت مفيدتر نيست. در واقع دريافت ميزان دقيق آنتي اكسيدان ها در ايجاد تعادل فعاليت هاي راديكال آزاد در بدن مفيد است. به همين دليل است كه متخصصان تغذيه توصيه نمي كنند با مصرف مكمل ها آنچه را در رژيم غذايي روزانه به دست نمي آوريد، جبران كنيد. زيرا معلوم نيست از دريافت بيش از حد برخي از اين آنتي اكسيدان ها (مثل بتاكاروتن كه مي تواند سبب افزايش خطر مرگ زودرس شود) در امان باشيد و براحتي ممكن است دچار مسموميت ناشي از دريافت بيش از حد اين مواد غذايي از طريق مصرف مكمل ها شويد.

۳ ـ به همه ادعاهايي كه مي گويند آنتي اكسيدان ها طول عمرتان را زياد مي كنند (يا برعكس مي گويند شما را مي كشند) به ديده ترديد نگاه كنيد: بلومبرگ مي گويد: «آيا ادعاهاي مطرح درباره آنتي اكسيدان ها كمي اغراق آميز است؟ بله، اگر اين ادعاها مي گويند آنتي اكسيدان ها مي توانند از آلزايمر، سرطان، بيماري هاي قلبي، بيماري هاي چشم، بيماري هاي كليه و خلاصه هر چه فكرش را بكنيد پيشگيري كنند، معلوم است اغراق آميزند. در واقع هر گونه ادعاي قطعي و دقيق در اين زمينه اغراق آميز خواهد بود.»

البته ادعاهاي بحقي هم هستند كه بايد درباره آنها با پزشك خودتان مشورت كنيد. مثلا، شواهدي در دست است كه ويتامين E و Cمي تواند به كاهش خطر بروز عوامل منجر به نابينايي در دوران پيري كمك كند و از آسيب هاي چشمي ناشي از سالمندي پيشگيري نمايد.

۴ ـ به دنبال ميوه «همه چيز تمام» نباشيد: شواهدي در كار نيست كه نشان دهد آنتي اكسيدان ها مي توانند با بيماري هاي مزمن مقابله كنند. با اين حال از گوشه و كنار و گاهي در عالم تجارت و تبليغات مواد غذايي حرف هايي مي شنويم كه برخي ميوه ها را در چنان جايگاهي مي نشانند كه انگار مي توانند تمام آسيب هاي راديكال هاي آزاد را به كمترين حد ممكن برسانند، اما «ميوه همه چيز تمام» بيشتر يك ادعاي تجاري از قبيل ساير ادعاهايي است كه فقط به جيب شما چشم دوخته است و مبناي علمي ندارد. اين ادعاها هرگز از سوي وزارت غذا و داروي ايالات متحده يا مراجع ذيصلاح ديگر در اين كشور مورد تائيد قرار نگرفته است.

۵ ـ هميشه اعتدال پيشه كنيد: ما همگي مي توانيم از آنتي اكسيدان ها بهره ببريم، اما اين كار را بايد از طريق رژيم غذايي روزانه خودمان، كه بايد تنوع قابل قبول و نيز ميزان درست اين مواد را در خود داشته باشند، انجام دهيم و البته دريافت برخي آنتي اكسيدان ها، از قبيل ويتامين C و E، از دريافت برخي از هزاران آنتي اكسيدان ديگري كه در غذاهاي گوناگون يافت مي شود، مهم تر است.

آنتي اكسيدان ها شامل مواد غذايي مختلفي هستند كه حتما قبلا نام آنها را شنيده‌ايد، مثلا كارتنوئيدها (carotenoids) مانند بتاكاروتن (beta-carotene)، ليكوپن (lycopene) و ويتامين C، اين مواد نمونه‌اي از آنتي اكسيدان‌هايي هستند كه فرآيند اكسيداسيون يا واكنش سلولي در برابر اكسيژن، پراكسيد يا راديكال‌هاي آزاد را مهار مي‌كنند.

انواع آنتي اكسيدان ها

كاروتنوئيد ها

كاروتنوئيدها پيش سازهاي ويتامين آ هستند. فيتوكميكال هايي كه در ميوه ها و سبزي هاي زرد، نارنجي و قرمز وجود دارند.

ويتامين ث

ويتامين C از جمله عوامل بسيار مهم در سيستم ايمني بدن است. همچنين در توليد كلا‍ژن در بدن نقش بسيار ضروري دارد. مركبات، سبزيجات و ميوه هاي تازه سرشار از اين ويتامين هستند. اين ويتامين در مقابل حرارت حساس بوده و در حرارت بالا مقدار زيادي از آن هدر مي رود.

در بالغين مرد روزانه 90 ميلي گرم و در بالغين زن 75 ميلي گرم در روز نياز است.

ويتامين E

ويتامين E از جمله ويتامين هاي محلول در چربي است كه در سيستم ايمني بسيار مهم و ضروري است.

بهترين منابع غذايي ويتامين E شامل: آجيل، مارگارين و روغن هاي گياهي مثل روغن جوانه گندم، سويا، بادام، گردو، فندق، ذرت، دانه كتان و زيتون است.

نياز آن در بالغين روزانه 15 ميلي گرم مي باشد.

سلنيوم

سلنيوم از جمله عناصر كمياب است كه در بدن به ميزان كم وجود دارد و علي رغم اين ميزان كم، بسيار ضروري و حياتي است. سلنيوم در پيوند با پروتئين در بدن به عنوان يك آنتي اكسيدان بسيار قوي عمل كرده و بدن را در مقابل راديكال هاي آزاد حفظ مي كند.

در يك سري مطالعات چنين به نظر مي رسد كه ميزان ابتلا به بيماري هاي قلب و عروق و سرطان در افرادي كه محتوي سلنيوم برنامه غذايي اشان بالاتر بوده، كمتر است.

محتواي سلنيوم غذاها، به ميزان سلنيوم موجود در خاك يا آبي بستگي دارد كه گياه يا حيوان از آن تغذيه مي كند. ولي به دليل اتصال آن به پروتئين، در تمام غذاهاي حيواني وجود دارد. منابع عمده ي آن شامل غذاهاي دريايي، قلوه، جگر، گوشت و ماكيان هستند.

محتواي سلنيوم در غلات متفاوت بوده و به محل رويش آن ها وابسته است.

روزانه بدن ما 55 ميكروگرم سلنيوم احتياج دارد.

فيتو كميكال ها

فيتو كميكال ها مواد شميايي طبيعي هستند كه به طور طبيعي در سبزيجات، ميوه ها، دانه ها، آجيل و حبوبات وجود دارند.

منابع گياهي و خوراكي آنتي اكسيدان ها بر اساس رنگ

قرمز هاي حاوي آنتي اكسيدان:

سيب قرمز – فلفل دلمه اي قرمز – گيلاس – توت سياه و قرمز – انگور قرمز – تربچه – تمشك – آلو قرمز – توت فرنگي – گوجه فرنگي – هندوانه

نارنجي هاي حاوي آنتي اكسيدان:

قيصي – فلفل ذلمه اي نارنجي – گردو – كدو حلوايي – طالبي -هويج -انبه – پاپايا – كدو تنبل – پرتقال -سيب زميني شيرين

زرد هاي حاوي آنتي اكسيدان:

سيب – موز- فلفل دلمه اي زرد- گل كلم – ليمو شيرين – پياز – گلابي – آناناس- كدو

سبز هاي حاوي آنتي اكسيدان:

آووكادو – كلم- كيوي – ليمو ترش- آرتيشو- كلم بروكلي – جوانه ها – خربزه سبز – خيار – انگور سبز- لوبيا سبز – تره فرنگي – كاهو -نخود سبز – اسفناج- برگ چغندر

آبي هاي حاوي آنتي اكسيدان:

چغندر فرنگي- توت سياه (بلك بري)- توت آبي (بلوبري)- كشمش – بادمجان- كلم بنفش- انگور سياه- آلو سياه

فوايد مصرف برخي از آنتي اكسيدان هاي خوراكي مانند سبزيجات، چاي‌ها و مكمل‌ها به شرح زير است:

كند شدن روند پيري در پوست، نسوج بدن، مفاصل، چشم‌ها، ‌قلب و مغز
داشتن پوستي سالم‌تر، جوان‌تر و درخشان‌تر
كاهش ريسك ابتلا به سرطان
افزايش سم‌زدايي در بدن
افزايش طول عمر
جلوگيري از بيماري‌هاي قلبي و سكته
كاهش مشكلات شناختي مانند زوال عقل
كاهش ريسك مشكلات چشمي مانند آب‌مرواريد و بيماري ماكولا (macular degeneration) كه موجب از بين رفتن شبكيه‌ي چشم مي‌شود
همچنين آنتي اكسيدان ها براي جلوگيري از اكسيداسيون و فساد مواد غذايي به آنها افزوده مي‌شوند.

منبع غني آنتي اكسيدان پيشنهاد ما به شما

عملكرد آنتي اكسيدان (2)

همان‌طور كه در قسمت‌ قبل درباره ي عملكرد آنتي اكسيدان (1) خوانديد، يكي از مهم‌ترين اثرات آنتي اكسيدان‌ها كنترل راديكا‌ل‌هاي آزاد موجود در بدن است كه براي بافت‌ها و سلول‌هاي بدن بسيار مضر هستند. راديكال‌هاي آزاد عامل بسياري از مشكلات جسماني و سرطان‌ها و ديابت و پيري زودرس پوست و چشم هستند.

اما بالاخره پژوهش ها درباره آنچه آنتي اكسيدان ها مي توانند در بهبود وضع سلامت شما انجام دهند يا آنچه نمي توانند انجام دهند چه مي گويند؟ موارد زير ممكن است در پاسخ به اين پرسش مهم راهگشا باشند.

۱ ـ همه آنتي اكسيدان ها اثرات يكساني ندارند: از آنجا كه آنتي اكسيدان ها انواع بسيار گوناگوني دارند، شما بايد ميوه ها و سبزيجات متنوعي را كه سرشار از آنتي اكسيدان هستند، مصرف كنيد. به اين ترتيب مي توانيد از طيف كاملي از فوايدي كه آنها فراهم مي آورند، بهره ببريد. بعلاوه، مخلوط آنها براي سلامت شما مفيد است. براي مثال، برخي آنتي اكسيدان ها مي توانند نقش مهم تري در پيشگيري از برخي بيماري ها مانند سرطان بازي كنند، در حالي كه ساير آنتي اكسيدان ها در مبارزه با بيماري هاي زوال اعصاب بهتر عمل مي كنند.

در مطالعه اي درباره مردم هلند كه در مجله عصب شناسي (Neurology) منتشر شده است، پژوهشگران از يافتن هر نوع رابطه و همبستگي ميان رژيم غذايي سرشار از آنتي اكسيدان و زوال قواي شناختي يا سكته مغزي مايوس شدند، اما همان طور كه اليزابت دِوُر، مدرس دانشكده پزشكي هاروارد در بوستون و يكي از مولفان اين تحقيق مي گويد، «هزاران آنتي اكسيدان در رژيم هاي غذايي وجود دارد و برخي از رژيم هاي غذايي ممكن است آنتي اكسيدان قوي تري داشته باشند.»

۲ ـ بيشتر افراد از منابع طبيعي، آنتي اكسيدان كافي دريافت نمي كنند: براي اغلب بزرگسالان سالم، آنتي اكسيدان هاي موجود در رژيم غذايي سرشار از ميوه ها و سبزيجات تقريبا براي مقابله با آسيب هاي ناشي از راديكال هاي آزاد در بدنشان كافي است. اما، جفري بلومبرگ، مدير آزمايشگاه تحقيقات آنتي اكسيدان ها و استاد تغذيه در دانشگاه تافتس مي گويد بيشتر افراد ميزان توصيه شده روزانه ويتامين هايي مانند C و E را دريافت نمي كنند. ميانگين مقداري كه بزرگسالان بايد ويتامين E دريافت كنند ۱۵ ميلي گرم در روز است، اما بيش از ۹۰ درصد افراد اين مقدار را دريافت نمي كنند و تنها حدود نيمي از اين مقدار را از رژيم غذايي خود مي گيرند. بلومبرگ مي گويد: «اين كمبود نگران كننده است. ويتامين C كمبود ديگري به شمار مي رود. ويتامين C و E موجود در رژيم غذايي مرسوم در كشوري مانند آمريكا نيز كم است. توجه داشته باشيد فقط با نوشيدن روزانه يك ليوان آب پرتقال تقريبا مي توانيد نياز روزمره خود را به ويتامين C برطرف كنيد. تامين ويتامين C مورد نياز كار بسيار ساده اي است و من در تعجبم كه چرا مردم با كمبود اين ويتامين مواجهند.»

اما خوردن مقدار بيش از اين الزاما براي سلامت مفيدتر نيست. در واقع دريافت ميزان دقيق آنتي اكسيدان ها در ايجاد تعادل فعاليت هاي راديكال آزاد در بدن مفيد است. به همين دليل است كه متخصصان تغذيه توصيه نمي كنند با مصرف مكمل ها آنچه را در رژيم غذايي روزانه به دست نمي آوريد، جبران كنيد. زيرا معلوم نيست از دريافت بيش از حد برخي از اين آنتي اكسيدان ها (مثل بتاكاروتن كه مي تواند سبب افزايش خطر مرگ زودرس شود) در امان باشيد و براحتي ممكن است دچار مسموميت ناشي از دريافت بيش از حد اين مواد غذايي از طريق مصرف مكمل ها شويد.

۳ ـ به همه ادعاهايي كه مي گويند آنتي اكسيدان ها طول عمرتان را زياد مي كنند (يا برعكس مي گويند شما را مي كشند) به ديده ترديد نگاه كنيد: بلومبرگ مي گويد: «آيا ادعاهاي مطرح درباره آنتي اكسيدان ها كمي اغراق آميز است؟ بله، اگر اين ادعاها مي گويند آنتي اكسيدان ها مي توانند از آلزايمر، سرطان، بيماري هاي قلبي، بيماري هاي چشم، بيماري هاي كليه و خلاصه هر چه فكرش را بكنيد پيشگيري كنند، معلوم است اغراق آميزند. در واقع هر گونه ادعاي قطعي و دقيق در اين زمينه اغراق آميز خواهد بود.»

البته ادعاهاي بحقي هم هستند كه بايد درباره آنها با پزشك خودتان مشورت كنيد. مثلا، شواهدي در دست است كه ويتامين E و Cمي تواند به كاهش خطر بروز عوامل منجر به نابينايي در دوران پيري كمك كند و از آسيب هاي چشمي ناشي از سالمندي پيشگيري نمايد.

۴ ـ به دنبال ميوه «همه چيز تمام» نباشيد: شواهدي در كار نيست كه نشان دهد آنتي اكسيدان ها مي توانند با بيماري هاي مزمن مقابله كنند. با اين حال از گوشه و كنار و گاهي در عالم تجارت و تبليغات مواد غذايي حرف هايي مي شنويم كه برخي ميوه ها را در چنان جايگاهي مي نشانند كه انگار مي توانند تمام آسيب هاي راديكال هاي آزاد را به كمترين حد ممكن برسانند، اما «ميوه همه چيز تمام» بيشتر يك ادعاي تجاري از قبيل ساير ادعاهايي است كه فقط به جيب شما چشم دوخته است و مبناي علمي ندارد. اين ادعاها هرگز از سوي وزارت غذا و داروي ايالات متحده يا مراجع ذيصلاح ديگر در اين كشور مورد تائيد قرار نگرفته است.

۵ ـ هميشه اعتدال پيشه كنيد: ما همگي مي توانيم از آنتي اكسيدان ها بهره ببريم، اما اين كار را بايد از طريق رژيم غذايي روزانه خودمان، كه بايد تنوع قابل قبول و نيز ميزان درست اين مواد را در خود داشته باشند، انجام دهيم و البته دريافت برخي آنتي اكسيدان ها، از قبيل ويتامين C و E، از دريافت برخي از هزاران آنتي اكسيدان ديگري كه در غذاهاي گوناگون يافت مي شود، مهم تر است.

آنتي اكسيدان ها شامل مواد غذايي مختلفي هستند كه حتما قبلا نام آنها را شنيده‌ايد، مثلا كارتنوئيدها (carotenoids) مانند بتاكاروتن (beta-carotene)، ليكوپن (lycopene) و ويتامين C، اين مواد نمونه‌اي از آنتي اكسيدان‌هايي هستند كه فرآيند اكسيداسيون يا واكنش سلولي در برابر اكسيژن، پراكسيد يا راديكال‌هاي آزاد را مهار مي‌كنند.

انواع آنتي اكسيدان ها

كاروتنوئيد ها

كاروتنوئيدها پيش سازهاي ويتامين آ هستند. فيتوكميكال هايي كه در ميوه ها و سبزي هاي زرد، نارنجي و قرمز وجود دارند.

ويتامين ث

ويتامين C از جمله عوامل بسيار مهم در سيستم ايمني بدن است. همچنين در توليد كلا‍ژن در بدن نقش بسيار ضروري دارد. مركبات، سبزيجات و ميوه هاي تازه سرشار از اين ويتامين هستند. اين ويتامين در مقابل حرارت حساس بوده و در حرارت بالا مقدار زيادي از آن هدر مي رود.

در بالغين مرد روزانه 90 ميلي گرم و در بالغين زن 75 ميلي گرم در روز نياز است.

ويتامين E

ويتامين E از جمله ويتامين هاي محلول در چربي است كه در سيستم ايمني بسيار مهم و ضروري است.

بهترين منابع غذايي ويتامين E شامل: آجيل، مارگارين و روغن هاي گياهي مثل روغن جوانه گندم، سويا، بادام، گردو، فندق، ذرت، دانه كتان و زيتون است.

نياز آن در بالغين روزانه 15 ميلي گرم مي باشد.

سلنيوم

سلنيوم از جمله عناصر كمياب است كه در بدن به ميزان كم وجود دارد و علي رغم اين ميزان كم، بسيار ضروري و حياتي است. سلنيوم در پيوند با پروتئين در بدن به عنوان يك آنتي اكسيدان بسيار قوي عمل كرده و بدن را در مقابل راديكال هاي آزاد حفظ مي كند.

در يك سري مطالعات چنين به نظر مي رسد كه ميزان ابتلا به بيماري هاي قلب و عروق و سرطان در افرادي كه محتوي سلنيوم برنامه غذايي اشان بالاتر بوده، كمتر است.

محتواي سلنيوم غذاها، به ميزان سلنيوم موجود در خاك يا آبي بستگي دارد كه گياه يا حيوان از آن تغذيه مي كند. ولي به دليل اتصال آن به پروتئين، در تمام غذاهاي حيواني وجود دارد. منابع عمده ي آن شامل غذاهاي دريايي، قلوه، جگر، گوشت و ماكيان هستند.

محتواي سلنيوم در غلات متفاوت بوده و به محل رويش آن ها وابسته است.

روزانه بدن ما 55 ميكروگرم سلنيوم احتياج دارد.

فيتو كميكال ها

فيتو كميكال ها مواد شميايي طبيعي هستند كه به طور طبيعي در سبزيجات، ميوه ها، دانه ها، آجيل و حبوبات وجود دارند.

منابع گياهي و خوراكي آنتي اكسيدان ها بر اساس رنگ

قرمز هاي حاوي آنتي اكسيدان:

سيب قرمز – فلفل دلمه اي قرمز – گيلاس – توت سياه و قرمز – انگور قرمز – تربچه – تمشك – آلو قرمز – توت فرنگي – گوجه فرنگي – هندوانه

نارنجي هاي حاوي آنتي اكسيدان:

قيصي – فلفل ذلمه اي نارنجي – گردو – كدو حلوايي – طالبي -هويج -انبه – پاپايا – كدو تنبل – پرتقال -سيب زميني شيرين

زرد هاي حاوي آنتي اكسيدان:

سيب – موز- فلفل دلمه اي زرد- گل كلم – ليمو شيرين – پياز – گلابي – آناناس- كدو

سبز هاي حاوي آنتي اكسيدان:

آووكادو – كلم- كيوي – ليمو ترش- آرتيشو- كلم بروكلي – جوانه ها – خربزه سبز – خيار – انگور سبز- لوبيا سبز – تره فرنگي – كاهو -نخود سبز – اسفناج- برگ چغندر

آبي هاي حاوي آنتي اكسيدان:

چغندر فرنگي- توت سياه (بلك بري)- توت آبي (بلوبري)- كشمش – بادمجان- كلم بنفش- انگور سياه- آلو سياه

فوايد مصرف برخي از آنتي اكسيدان هاي خوراكي مانند سبزيجات، چاي‌ها و مكمل‌ها به شرح زير است:

كند شدن روند پيري در پوست، نسوج بدن، مفاصل، چشم‌ها، ‌قلب و مغز
داشتن پوستي سالم‌تر، جوان‌تر و درخشان‌تر
كاهش ريسك ابتلا به سرطان
افزايش سم‌زدايي در بدن
افزايش طول عمر
جلوگيري از بيماري‌هاي قلبي و سكته
كاهش مشكلات شناختي مانند زوال عقل
كاهش ريسك مشكلات چشمي مانند آب‌مرواريد و بيماري ماكولا (macular degeneration) كه موجب از بين رفتن شبكيه‌ي چشم مي‌شود
همچنين آنتي اكسيدان ها براي جلوگيري از اكسيداسيون و فساد مواد غذايي به آنها افزوده مي‌شوند.

منبع غني آنتي اكسيدان پيشنهاد ما به شما