راديكال آزاد چيست؟
راديكال آزاد يعني مولكول يا اتم‌هاي ناپايداري كه در لايه آخر يك الكترون جفت نشده داشته باشند. راديكال آزاد در اثر شكستگي يك پيوند از يك مولكول پايدار ايجاد مي‌شود، همين ويژگي باعث افزايش تمايل آن ها به واكنش شيميايي مي‌شود. بنابراين وقتي در واكنش شيميايي الكترون دريافت مي كنند به پايداري مي رسند , اما به راديكال آزاد تبديل مي شوند.
راديكال آزاد مي تواند بسيار مضر باشد اما توليد آن ها توسط بدن امري غير طبيعي و بد نيست. علارغم اينكه راديكال آزاد در روند پيري نقش دارد ، نقش مهمي در سيستم ايمني بدن نيز بازي مي كنند.
بدن ما بعد از انجام واكنش‌هاي سلولي، راديكال‌هاي آزاد توليد مي‌كند. براي مثال كبد راديكال‌هاي آزاد را توليد و از آنها براي سم‌زدايي بدن استفاده مي‌كند، درحالي‌كه گلبول‌هاي سفيد خون از راديكال‌هاي آزاد براي مقابله و از بين بردن ويروس‌ها و باكتري‌ها و سلول‌هاي آسيب‌ديده استفاده مي‌كنند. وقتي نوع خاصي از مولكول‌هاي حاوي اكسيژن مي‌توانند آزادانه در بدن حركت كنند، موجب ايجاد نوعي آسيبِ اكسيداتيو و در نتيجه تشكيل راديكال‌هاي آزاد مي‌شوند. اما وقتي در اثر تغذيه‌ي نامناسب يا قرار گرفتن در معرض سموم مختلف يا عوامل ديگر، سطح آنتي اكسيدان ها در بدن كمتر از راديكال‌هاي آزاد شود، چه اتفاقي مي‌افتد؟
راديكال هاي آزاد مي توانند با پيوستن به مولكول هاي ديگر و انگيختن سلول ها به رشد غيرطبيعي يا از طريق دخالت و ايجاد مزاحمت در عملكرد سلول هاي سالم شامل سلول هاي مغز، سبب آسيب سلولي شوند. راديكال هاي آزاد، محصولات جانبي طبيعي سوخت و ساز بدن به شمار مي روند، اما در موارد حضور آنتي اكسيدان ها اثر اين راديكال هاي آزاد را خنثي كرده و آسيب هاي ناشي از آنها را به حداقل مي رسانند.
پايين آمدن سطح آنتي اكسيدان ها در بدن منجر به پيري زودرس، سلول‌هاي آسيب‌ديده يا جهش‌يافته، نسج و بافتِ آسيب‌ديده، فعال شدن ژن‌هاي معيوب در DNA و افزايش فشار بر سيستم ايمنيِ بدن مي‌شود.
سبك‌زندگي نامناسب با فست‌فودها، تكيه بر داروها و قرار گرفتن در معرض مواد شيميايي و آلاينده‌هاي زيست محيطي، عاملي براي گسترش راديكال‌هاي آزاد است. از آنجا كه بسياري از ما از سنين جواني در معرض استرسِ اكسيداتيو هستيم، به سطح بيشتري از آنتي اكسيدان ها نياز داريم كه به معناي مصرف بيشتر غذاهاي حاوي آنتي اكسيدان است.
با عملكرد آنتي اكسيدان (1) بيشتر آشنا شويد
راديكال آزاد در نهايت به بدن آسيب مي رساند و موجب تخريب سلول هاي DNA نيز مي شود. در حالت عادي در حد بالانس شده اي در كنار آنتي اكسيدان ها در بدن وجود دارند . هنگامي كه اين تناسب در ميان آن ها بر اثر كمبود مصرف آنتي اكسيدان ها برهم بخورد اثرات مخرب آن ها غالب مي شود، كه به اين اثرات مخرب اكسيداسيون مي گويند.
اكسيداسيون همان پروسه اي است كه باعث قهوه اي شدن سيب پوست كنده و تغيير رنگ آهن در معرض آفتاب مي شود.
اكسيداتيو استرس واحد اندازه گيري اكسيداسيون در بدن است. ميزان بالاي اكسيداتيو استرس در بدن رابطه مستقيمي با بروز بيماري آلزايمر، سرطان و بيماري هاي قلبي ، آسم و ديگر بيماري ها دارد.
استرس اكسيداتيو يكي از عوامل اصلي مرگ و مير در بين بزرگسالان مي باشد. آنتي اكسيدان ها با راديكال هاي آزاد مقابله مي كنند آنها به وسيله اهدا كردن يك الكترون به راديكال هاي آزاد موجب مي شوند كه آن ها آرام بگيرند و روند فعاليت آن ها قطع شود . بدن ما از آنتي اكسيدان ها براي كاهش راديكال هاي آزاد استفاده مي كند و رژيم غذايي ابزار انجام اين كار است.
چه مواد غذايي خاصيت آنتي اكسيدان دارند ؟ در اينجا بخوانيد : عملكرد آنتي اكسيدان (2)
گلوتاتيون مهم ترين آنتي اكسيدان است و سلاح اصلي كبد محسوب مي شود. كه از اسيدهاي آمينه ، سيستئين و اسيد گلوماتيك ساخته شده است.
برخي ديگر از مهم ترين آنتي اكسيدان هايي كه احتمالا براي شما شناخته شده است مانند ويتامين A ، C، E، بتاكاروتن ، بيوفلاونوئيدها، سلنيوم ، روي هستند. مس و منگنز نيز در توليد آنتي اكسيدان ها نقش دارند.
مواد شيميايي موجود در گياهان نقش آنتي اكسيداني در بدن انسان بازي مي كنند. اين مواد شيميايي ليكوپن ، تانن ها ، لينگان ها يا كورستين هستند كه بدن آن ها را نمي سازد . آن ها به كاهش التهاب و اثرات اكسيداتيو كمك مي كنند.
عوامل ايجاد راديكال هاي آزاد
چه چيزي باعث افزايش راديكال هاي آزاد مي شود؟ به طور قاطع سبك زندگي غربي. كه شامل غذاهاي فرآوري شده ، عدم وجود غذاهاي سالم ، وابستگي به داروها و آنتي بيوتيك ها ، استفاده از الكل يا مواد مخدر ، آلاينده هاي محيطي و استرس است. اصلي ترين عوامل ايجاد راديكال آزاد عبارتند از:
-فعاليت هاي معمولي بدن مانند تنفس و هاضمه
-قرار گرفتن در معرض اشعه
– قرار گرفتن در معرض ساير آلودگي هاي محيطي
– مصرف سيگار، تنباكو، مواد مخدر و الكل
-مصرف بعضي از دارو ها يا مصرف بعضي آنتي بيوتيك ها كه منجر به مقاومت آنتي بيوتيكي مي شود.
-عادات غذايي نامناسب كه شامل غذاهاي چرب ، ميزان زياد قند ، سموم و افزودني ها، غذاهاي فرآوري شده ، تصفيه شده ، مي باشد كه حاوي راديكال هاي آزاد هستند.
-ورزش كردن زياد (به هنگام فعاليت بدني شديد، بدن به دليل افزايش توليد راديكال هاي آزاد، در معرض فشار اكسايشي قرار مي گيرد)
-ميزان زياد تنش هاي عاطفي و استرس. هورمون هاي استرس مي توانند راديكال هاي آزاد توليد كنند.
آيا مكمل هايي كه برچسب آنتي اكسيدان دارند واقعا با راديكال آزاد مبارزه مي كنند؟
انواع بسيار متفاوتي از آنتي اكسيدان ها در فرم هاي مختلف وجود دارد كه به روش هاي متفاوتي با راديكال هاي آزاد مبارزه مي كنند. به گفته مايكل پولان تنها آنتي اكسيدان هاي طبيعي مي توانند اثرات قابل توجهي در مبارزه با راديكال هاي آزاد داشته باشند و اكثر مكمل هاي مصنوعي تاثير به سزايي در نابودي آن ها ندارند.
وي همچنين اعتقاد دارد غذاهايي كه داراي ويتامين E و C هستند (هر دوي اين ويتامينه ها خواص آنتي اكسيداني دارند) بيشترين تاثير را در نابودي اين اثرات مخرب دارند.
آمار نشان مي دهد كه ۳۰ درصد از آمريكايي ها از طريق مكمل هاي مصنوعي آنتي اكسيدان هاي بدنشان را تامين مي كنند . اما انجمن قلب آمريكا اعتقاد دارد كه آنتي اكسيدان هاي طبيعي كه از غذاهاي كامل به بدن مي رسند و در ميوه ها ، سبزيجات و دانه ها وجود دارند بسيار با كيفيت تر از مكمل ها هستند.
براساس همه صحبت هاي بالا درميابيم كه اگر رژيم غذايي سرشار از مواد مغذي داشته باشيم و از غذاهاي فرآوري شده دوري كنيم و همچنين تمرينات منظم روزانه داشته باشيم مي توانيم از اثرات مخرب راديكال هاي آزاد در امان بمانيم.
توجه:
بسياري از كمپاني هاي سودجو با تبليغاتي همچون داروي ضدپيري و … سعي به فروش مكمل هاي آنتي اكسيداني دارند و همچنين مردم ممكن است كه به علت گرفتاري در دام تبليغات آن ها به مصرف اين مكمل ها ترغيب شوند.
اما نكته اي كه بايد به آن توجه كنيد آن است كه مصرف بيش از اندازه اين مكمل ها مي تواند در عملكرد سيستم ايمني مي تواند اختلال ايجاد كند.
بررسي نهايي و نكات كليدي راديكال هاي آزاد
۱-بدن ما به طور طبيعي بر اثر اعمالي چون نفس كشيدن و هضم غذا و واكنش هاي سلولي راديكال هاي آزاد را توليد مي نمايد همچنين سطح بالاي استرس مي تواند موجب افزايش راديكال هاي آزاد در بدن شود.
۲- آنتي اكسيدان ها مي توانند از بدن ما در مقابل اثرات مخرب راديكال هاي آزاد مانند پيري زودرس ، التهابات و انواع سرطان ها محافظت كند.
۳- بهترين راه كاهش آسيب هاي راديكال هاي ازاد پيروي از سبك زندگي سالم و افزودن غذاهاي كامل به رژيم غذايي و داشتن فعاليت منظم روزانه است. توجه كنيد مصرف غذاهاي كامل تاثير به مراتب بيشتري به نسبت مكمل ها دارد.
راديكال آزاد چيست؟
راديكال آزاد يعني مولكول يا اتم‌هاي ناپايداري كه در لايه آخر يك الكترون جفت نشده داشته باشند. راديكال آزاد در اثر شكستگي يك پيوند از يك مولكول پايدار ايجاد مي‌شود، همين ويژگي باعث افزايش تمايل آن ها به واكنش شيميايي مي‌شود. بنابراين وقتي در واكنش شيميايي الكترون دريافت مي كنند به پايداري مي رسند , اما به راديكال آزاد تبديل مي شوند.
راديكال آزاد مي تواند بسيار مضر باشد اما توليد آن ها توسط بدن امري غير طبيعي و بد نيست. علارغم اينكه راديكال آزاد در روند پيري نقش دارد ، نقش مهمي در سيستم ايمني بدن نيز بازي مي كنند.
بدن ما بعد از انجام واكنش‌هاي سلولي، راديكال‌هاي آزاد توليد مي‌كند. براي مثال كبد راديكال‌هاي آزاد را توليد و از آنها براي سم‌زدايي بدن استفاده مي‌كند، درحالي‌كه گلبول‌هاي سفيد خون از راديكال‌هاي آزاد براي مقابله و از بين بردن ويروس‌ها و باكتري‌ها و سلول‌هاي آسيب‌ديده استفاده مي‌كنند. وقتي نوع خاصي از مولكول‌هاي حاوي اكسيژن مي‌توانند آزادانه در بدن حركت كنند، موجب ايجاد نوعي آسيبِ اكسيداتيو و در نتيجه تشكيل راديكال‌هاي آزاد مي‌شوند. اما وقتي در اثر تغذيه‌ي نامناسب يا قرار گرفتن در معرض سموم مختلف يا عوامل ديگر، سطح آنتي اكسيدان ها در بدن كمتر از راديكال‌هاي آزاد شود، چه اتفاقي مي‌افتد؟
راديكال هاي آزاد مي توانند با پيوستن به مولكول هاي ديگر و انگيختن سلول ها به رشد غيرطبيعي يا از طريق دخالت و ايجاد مزاحمت در عملكرد سلول هاي سالم شامل سلول هاي مغز، سبب آسيب سلولي شوند. راديكال هاي آزاد، محصولات جانبي طبيعي سوخت و ساز بدن به شمار مي روند، اما در موارد حضور آنتي اكسيدان ها اثر اين راديكال هاي آزاد را خنثي كرده و آسيب هاي ناشي از آنها را به حداقل مي رسانند.
پايين آمدن سطح آنتي اكسيدان ها در بدن منجر به پيري زودرس، سلول‌هاي آسيب‌ديده يا جهش‌يافته، نسج و بافتِ آسيب‌ديده، فعال شدن ژن‌هاي معيوب در DNA و افزايش فشار بر سيستم ايمنيِ بدن مي‌شود.
سبك‌زندگي نامناسب با فست‌فودها، تكيه بر داروها و قرار گرفتن در معرض مواد شيميايي و آلاينده‌هاي زيست محيطي، عاملي براي گسترش راديكال‌هاي آزاد است. از آنجا كه بسياري از ما از سنين جواني در معرض استرسِ اكسيداتيو هستيم، به سطح بيشتري از آنتي اكسيدان ها نياز داريم كه به معناي مصرف بيشتر غذاهاي حاوي آنتي اكسيدان است.
با عملكرد آنتي اكسيدان (1) بيشتر آشنا شويد
راديكال آزاد در نهايت به بدن آسيب مي رساند و موجب تخريب سلول هاي DNA نيز مي شود. در حالت عادي در حد بالانس شده اي در كنار آنتي اكسيدان ها در بدن وجود دارند . هنگامي كه اين تناسب در ميان آن ها بر اثر كمبود مصرف آنتي اكسيدان ها برهم بخورد اثرات مخرب آن ها غالب مي شود، كه به اين اثرات مخرب اكسيداسيون مي گويند.
اكسيداسيون همان پروسه اي است كه باعث قهوه اي شدن سيب پوست كنده و تغيير رنگ آهن در معرض آفتاب مي شود.
اكسيداتيو استرس واحد اندازه گيري اكسيداسيون در بدن است. ميزان بالاي اكسيداتيو استرس در بدن رابطه مستقيمي با بروز بيماري آلزايمر، سرطان و بيماري هاي قلبي ، آسم و ديگر بيماري ها دارد.
استرس اكسيداتيو يكي از عوامل اصلي مرگ و مير در بين بزرگسالان مي باشد. آنتي اكسيدان ها با راديكال هاي آزاد مقابله مي كنند آنها به وسيله اهدا كردن يك الكترون به راديكال هاي آزاد موجب مي شوند كه آن ها آرام بگيرند و روند فعاليت آن ها قطع شود . بدن ما از آنتي اكسيدان ها براي كاهش راديكال هاي آزاد استفاده مي كند و رژيم غذايي ابزار انجام اين كار است.
چه مواد غذايي خاصيت آنتي اكسيدان دارند ؟ در اينجا بخوانيد : عملكرد آنتي اكسيدان (2)
گلوتاتيون مهم ترين آنتي اكسيدان است و سلاح اصلي كبد محسوب مي شود. كه از اسيدهاي آمينه ، سيستئين و اسيد گلوماتيك ساخته شده است.
برخي ديگر از مهم ترين آنتي اكسيدان هايي كه احتمالا براي شما شناخته شده است مانند ويتامين A ، C، E، بتاكاروتن ، بيوفلاونوئيدها، سلنيوم ، روي هستند. مس و منگنز نيز در توليد آنتي اكسيدان ها نقش دارند.
مواد شيميايي موجود در گياهان نقش آنتي اكسيداني در بدن انسان بازي مي كنند. اين مواد شيميايي ليكوپن ، تانن ها ، لينگان ها يا كورستين هستند كه بدن آن ها را نمي سازد . آن ها به كاهش التهاب و اثرات اكسيداتيو كمك مي كنند.
عوامل ايجاد راديكال هاي آزاد
چه چيزي باعث افزايش راديكال هاي آزاد مي شود؟ به طور قاطع سبك زندگي غربي. كه شامل غذاهاي فرآوري شده ، عدم وجود غذاهاي سالم ، وابستگي به داروها و آنتي بيوتيك ها ، استفاده از الكل يا مواد مخدر ، آلاينده هاي محيطي و استرس است. اصلي ترين عوامل ايجاد راديكال آزاد عبارتند از:
-فعاليت هاي معمولي بدن مانند تنفس و هاضمه
-قرار گرفتن در معرض اشعه
– قرار گرفتن در معرض ساير آلودگي هاي محيطي
– مصرف سيگار، تنباكو، مواد مخدر و الكل
-مصرف بعضي از دارو ها يا مصرف بعضي آنتي بيوتيك ها كه منجر به مقاومت آنتي بيوتيكي مي شود.
-عادات غذايي نامناسب كه شامل غذاهاي چرب ، ميزان زياد قند ، سموم و افزودني ها، غذاهاي فرآوري شده ، تصفيه شده ، مي باشد كه حاوي راديكال هاي آزاد هستند.
-ورزش كردن زياد (به هنگام فعاليت بدني شديد، بدن به دليل افزايش توليد راديكال هاي آزاد، در معرض فشار اكسايشي قرار مي گيرد)
-ميزان زياد تنش هاي عاطفي و استرس. هورمون هاي استرس مي توانند راديكال هاي آزاد توليد كنند.
آيا مكمل هايي كه برچسب آنتي اكسيدان دارند واقعا با راديكال آزاد مبارزه مي كنند؟
انواع بسيار متفاوتي از آنتي اكسيدان ها در فرم هاي مختلف وجود دارد كه به روش هاي متفاوتي با راديكال هاي آزاد مبارزه مي كنند. به گفته مايكل پولان تنها آنتي اكسيدان هاي طبيعي مي توانند اثرات قابل توجهي در مبارزه با راديكال هاي آزاد داشته باشند و اكثر مكمل هاي مصنوعي تاثير به سزايي در نابودي آن ها ندارند.
وي همچنين اعتقاد دارد غذاهايي كه داراي ويتامين E و C هستند (هر دوي اين ويتامينه ها خواص آنتي اكسيداني دارند) بيشترين تاثير را در نابودي اين اثرات مخرب دارند.
آمار نشان مي دهد كه ۳۰ درصد از آمريكايي ها از طريق مكمل هاي مصنوعي آنتي اكسيدان هاي بدنشان را تامين مي كنند . اما انجمن قلب آمريكا اعتقاد دارد كه آنتي اكسيدان هاي طبيعي كه از غذاهاي كامل به بدن مي رسند و در ميوه ها ، سبزيجات و دانه ها وجود دارند بسيار با كيفيت تر از مكمل ها هستند.
براساس همه صحبت هاي بالا درميابيم كه اگر رژيم غذايي سرشار از مواد مغذي داشته باشيم و از غذاهاي فرآوري شده دوري كنيم و همچنين تمرينات منظم روزانه داشته باشيم مي توانيم از اثرات مخرب راديكال هاي آزاد در امان بمانيم.
توجه:
بسياري از كمپاني هاي سودجو با تبليغاتي همچون داروي ضدپيري و … سعي به فروش مكمل هاي آنتي اكسيداني دارند و همچنين مردم ممكن است كه به علت گرفتاري در دام تبليغات آن ها به مصرف اين مكمل ها ترغيب شوند.
اما نكته اي كه بايد به آن توجه كنيد آن است كه مصرف بيش از اندازه اين مكمل ها مي تواند در عملكرد سيستم ايمني مي تواند اختلال ايجاد كند.
بررسي نهايي و نكات كليدي راديكال هاي آزاد
۱-بدن ما به طور طبيعي بر اثر اعمالي چون نفس كشيدن و هضم غذا و واكنش هاي سلولي راديكال هاي آزاد را توليد مي نمايد همچنين سطح بالاي استرس مي تواند موجب افزايش راديكال هاي آزاد در بدن شود.
۲- آنتي اكسيدان ها مي توانند از بدن ما در مقابل اثرات مخرب راديكال هاي آزاد مانند پيري زودرس ، التهابات و انواع سرطان ها محافظت كند.
۳- بهترين راه كاهش آسيب هاي راديكال هاي ازاد پيروي از سبك زندگي سالم و افزودن غذاهاي كامل به رژيم غذايي و داشتن فعاليت منظم روزانه است. توجه كنيد مصرف غذاهاي كامل تاثير به مراتب بيشتري به نسبت مكمل ها دارد.
بررسي كرم پودر اون و اكتي پور