مكمل چيست؟
امروزه بسياري از افراد همزمان با رژيم غذايي عادي و وعده‌هاي غذايي روزانه خود از موادي به عنوان مكمل هم استفاده مي‌كنند. البته چنانچه رژيم غذايي اصولي و علمي باشد تمام مواد غذايي به‌اندازه كافي به فرد مي‌رسد و نياز به حمايت تغذيه‌اي نيست. مكمل‌هاي غذايي فقط به منظور حمايت تغذيه‌اي و براي رسيدن به هدفي خاص تجويز مي‌شوند. اما مكمل چيست؟
مكمل‌هاي غذايي به‌مثابه موادي هستند كه به‌عنوان تكميل‌كننده يك رژيم غذايي طبيعي مورداستفاده قرار مي‌گيرند. آن‌ها از مواد غذايي يا ساير تركيبات به‌صورت غليظ شده تهيه مي‌شوند و داراي ارزش غذايي و يا اثر فيزيولوژيك در بدن شما مي‌باشند. آن‌ها به‌صورت تك‌ماده‌اي و يا به‌صورت تركيبي ساخته مي‌شوند. مكمل‌ها به شكل‌هاي مختلفي ساخته مي‌شوند، ازجمله: كپسول، قرص، قرص‌هاي مكيدني، پودر، آمپول، شيشه‌هاي قطره‌چكان، و ديگر اشكال مشابه، آن‌ها به‌گونه‌اي طراحي مي‌شوند كه واحدهاي مشخصي از مواد را در خود جاي دهند، اين مواد مي‌تواند شامل ويتامين‌ها، مواد معدني، گياهي، عصاره‌ها و ديگر مواد تشكيل‌دهنده آن‌ها باشد
مكمل و انواع آن
به آنچه كه كامل كننده رژيم غذايي مورد نياز افراد است، “مكمل” گفته مي‌شود. انرژي مكمل‌ها بر اساس نوع آن‌ها متفاوت است. به‌طور كلي مكمل‌هاي غذايي شامل مواد غذايي يعني كربوهيدرات‌ها، پروتئين‌ها، چربي‌ها، املاح، مواد معدني و ويتامين‌ها هستند.
انواع مكمل:
ويتامين‌ها و مواد معدني
گزارش‌شده است بخش زيادي (97 درصد) از افرادي كه به‌طور منظم از مكمل‌هاي غذايي استفاده مي‌كنند، مكمل‌هايي را مصرف مي‌كنند كه در دسته ويتامين‌ها و مواد معدني جاي مي‌گيرند. محبوب‌ترين انواع ويتامين‌ها و مواد معدني مصرف‌شده عبارت‌اند از: مولتي‌ويتامين‌ها، ويتامين D، كلسيم، ويتامين C ، ويتامين B يا B كمپلكس.
مكمل‌هاي خاص
بزرگ‌ترين گروه مكمل‌هاي خاص شامل اسيدهاي چرب امگا 3 مي‌شود كه در روغن ماهي يافت مي‌شود. به‌طوركلي اين مكمل براي كاهش فشارخون و درمان آرتريت روماتوئيد استفاده مي‌شود، صرف‌نظر از اين دو مورد اين مكمل مزاياي ديگري نيز دارد. ديگر مكمل‌هاي اختصاصي عبارت‌اند از: فيبرها، پروبيوتيك‌ها، گلوكوزامين / كندروايتين و كوانزيم Q10.
گياهان و داروهاي گياهي
صرف‌نظر از افراد زيادي كه از گياهان و داروهاي گياهي استفاده مي‌كنند، گروه زيادي از افراد به‌صورت منظم چاي سبز مصرف مي‌كنند. ديگر مواد طبيعي كه براي افراد استفاده‌كننده از تركيبات گياهي موردتوجه است، عبارت‌اند از: سير، كرنبري، اكيناسه و جينسنگ.
مكمل‌هاي ورزشي، چاقي و لاغري
عده‌اي از افراد مكمل‌ها را براي اهداف ورزشي ، تغذيه‌اي و يا مديريت وزن (افزايش وزن يا كاهش وزن) خود استفاده مي‌كنند، كه تخمين زده مي‌شود اين افراد 19 درصد استفاده‌كنندگان از مكمل‌هاي غذايي را تشكيل دهند. از اين گروه، رايج‌ترين مكمل‌ها عبارت‌اند از: مكمل‌هاي پروتئيني، ژل و نوشابه‌هاي انرژي‌زا مكمل گارسينيا كامبوجيا (تمبر هندي)، قهوه سبز و نوشيدني‌هاي افزايش‌دهنده حجم آب بدن.
مكمل‌هاي ورزشي غير هورموني معمولاَ حاوي همان موادي است كه در مكمل‌هاي غذايي يافت مي‌شود. اما تركيبات و مقدار مصرف آن بر اساس ميزان نياز ورزشكاران است. مكمل‌هاي ورزشي هورموني علاوه بر مواد غذايي داراي هورمون‌ها و پيش‌ساز هورمون‌ها نيز هستند.
فرق مكمل‌غذايي با غذا
مكمل غذايي براي كودكان و سالمندان به دفعات تجويز مي‌شود. دكتر لطفعلي پوركاظمي در كتاب “ورزش، درمان بيماري‌ها” تاكيده كرده كه معمولاً مكمل غذايي، خالص‌تر، كم حجم‌تر، قابل جذب‌تر و بدون مواد غير مؤثر و مواد زايد است. در مكمل‌هاي غذايي تركيبات غذايي به‌صورت كربوهيدرات‌ها، اسيدهاي آمينه، اسيدهاي چرب و گليسرول، مواد معدني و املاح و ويتامين‌ها كه در واقع كوچكترين واحدهاي ساختماني تركيبات غذايي است، موجود است.
مكمل غذايي چيست؟؟اينجا را كليك كنيد
دليل استفاده از مكمل غذايي به جاي غذا يا در كنار آن
گاهي اوقات شرايط افرادي به گونه‌‌اي است كه بايد تركيبات غذايي بيشتري به وي برسد پس لازم است غذا كم حجم‌تر، خالص‌تر و قابل جذب‌تر باشد. تصور كنيد براي حمايت تغذيه‌اي فردي لازم است به ازاي هر كيلوگرم از وزن بدن وي كه ۷۰ كيلوگرم است روزانه ۲ گرم پروتئين به او برسد. در چنين شرايط خاصي اگر تنها راه رساندن پروتئين، گوشت در نظر گرفته شود با توجه به نوع گوشت لازم است حدود ۷۰۰ تا ۱۴۰۰ گرم گوشت در رژيم روزانه اين فرد لحاظ شود. به طور حتم تحمل چنين رژيم سنگيني براي هر فردي مشكل است پس مصرف مكمل‌هاي پروتئيني توصيه مي‌شود كه كم حجم‌تر و خالص‌تر هستند. در مورد ورزشكاران هم به دليل تمرينات سنگين و حرفه‌اي كه انجام مي‌دهند، ضرورت دارد كه از مكمل‌هاي غذايي استفاده كنند. البته از نوع مجاز.
ده مكمل پرطرفدار را بشناسيم
صلاحيت تجويز مكمل با كيست؟
طبق قانون مسئول تجويز مكمل بايد شماره نظام پزشكي داشته باشد. يعني اينكه معمولاً صلاحيت تجويز مكمل غذايي با پزشك است. يك پزشك وظيفه دارد پس از گرفتن شرح حال و معاينات دقيق و گاهي هم آزمايش‌هاي پاراكلينيك، وضعيت صحت و سلامت فرد را بررسي كند.
در واقع اين وظيفه پزشك است كه نوع رژيم غذايي را مشخص كند. ممكن است رژيم غذايي معمولي، كم كالري يا پر كالري، كم پروتئين يا سرشار از پروتئين، كم نمك، مايعات، سبزيجات پخته و يا رژيم‌هاي خاص باشد. البته تهيه منوع غذايي و نگارش رژيم غذايي بر اساس دستور پزشك توسط كارشناس تغذيه صورت ميگيرد.
آيا مربيان ورزشي صلاحيت تجويز مكمل‌هاي غذايي را دارند؟
پاسخ اين پرسش “نه است”. در كتاب “ورزش، درمان بيماري‌ها”، پوركاظمي در اين مورد چنين توضيح داده است: هر چند كه پزشكان داروساز و همچنين متخصصين و كارشناسان تغذيه از انواع مكمل‌ها و داروها اطلاعات ارزشمند و آكادميك دارند اما مسئوليت قانوني بر اساس مصوبات نظام پزشكي و وزارت بهداشت به عهده كسي است كه مجاز به نسخه نويسي است چراكه اين پزشكان هستند كه بايد در محاكم قضايي برابر شكايات و عوارض احتمالي داروها و مكمل‌ها پاسخگو باشند.
البته كارشناسان تغذيه مي‌توانند در برنامه نويسي رژيم غذايي و مكمل‌ها و ساير مواردي كه براي كاهش وزن يا ازدياد وزن و يا تغذيه در انواع بيماري‌ها اقدام كنند اما از لحاظ علمي و قانوني همه چيز متوجه پزشك است. مثلاَ يك داروساز عليرغم آنكه در حيطه داروشناسي، از موارد مصرف و منع مصرف، تداخلات دارويي، عوارض جانبي و مسائل ديگر داراي علم كافي است اما هرگز در تجويز دارو دخالت نمي‌كند و بدون نسخه و تجويز پزشك دارو نمي‌دهد. در تغذيه نيز شرايط به همين گونه است. در مشخص كردن نوع رژيم غذايي و تجويز مكمل‌هاي غذايي مسئوليت علمي و قانوني متوجه پزشك است و هيچ‌گاه صلاح نيست كه افراد غير مسئول و غير متخصص از جمله دوستان و آشنايان و مربيان ورزشي اقدام به نگارش و توصيه رژيم غذايي نمايند.
هرچند اكثر مكمل‌هاي غذايي موجود در بازار مكمل‌ها در جهان امروز از بهترين مواد پروتئيني، ويتاميني، املاح معدني و تركيبات قندي تشكيل شده‌اند اما بسيار پيش آمده كه در رقابت بين شركت‌هاي بزرگ سازنده اين مواد در دنيا، براي فروش و سودآوري بيشتر، از تركيبات استروئيدي و مواد غير مجاز و سرطان‌زا استفاده مي‌شود. ضمن اينكه بعضي از مكمل‌ها در شرايط غير بهداشتي آماده و تهيه مي‌شوند و سمومي در خود دارند كه موجب ناراحتي‌هاب گوارشي مي‌شوند.
در اينجا با بهترين مكمل ها آشنا شويد
با اين اوصاف بهتر آنكه با خوردن غذاهاي طبيعي مناسب و متعادل و متنوع، تندرستي بدن را تضمين كنيم. چون به هر حال ويتامين‌ها و املاح براي تندرستي و سلامت بدن ضروري‌اند و اگر غذاهاي متنوع براساس انرژي مورد نياز مورد استفاده قرار بگيرد به مصرف مكمل‌ها نيازي نخواهد بود.
مكمل چيست؟
امروزه بسياري از افراد همزمان با رژيم غذايي عادي و وعده‌هاي غذايي روزانه خود از موادي به عنوان مكمل هم استفاده مي‌كنند. البته چنانچه رژيم غذايي اصولي و علمي باشد تمام مواد غذايي به‌اندازه كافي به فرد مي‌رسد و نياز به حمايت تغذيه‌اي نيست. مكمل‌هاي غذايي فقط به منظور حمايت تغذيه‌اي و براي رسيدن به هدفي خاص تجويز مي‌شوند. اما مكمل چيست؟
مكمل‌هاي غذايي به‌مثابه موادي هستند كه به‌عنوان تكميل‌كننده يك رژيم غذايي طبيعي مورداستفاده قرار مي‌گيرند. آن‌ها از مواد غذايي يا ساير تركيبات به‌صورت غليظ شده تهيه مي‌شوند و داراي ارزش غذايي و يا اثر فيزيولوژيك در بدن شما مي‌باشند. آن‌ها به‌صورت تك‌ماده‌اي و يا به‌صورت تركيبي ساخته مي‌شوند. مكمل‌ها به شكل‌هاي مختلفي ساخته مي‌شوند، ازجمله: كپسول، قرص، قرص‌هاي مكيدني، پودر، آمپول، شيشه‌هاي قطره‌چكان، و ديگر اشكال مشابه، آن‌ها به‌گونه‌اي طراحي مي‌شوند كه واحدهاي مشخصي از مواد را در خود جاي دهند، اين مواد مي‌تواند شامل ويتامين‌ها، مواد معدني، گياهي، عصاره‌ها و ديگر مواد تشكيل‌دهنده آن‌ها باشد
مكمل و انواع آن
به آنچه كه كامل كننده رژيم غذايي مورد نياز افراد است، “مكمل” گفته مي‌شود. انرژي مكمل‌ها بر اساس نوع آن‌ها متفاوت است. به‌طور كلي مكمل‌هاي غذايي شامل مواد غذايي يعني كربوهيدرات‌ها، پروتئين‌ها، چربي‌ها، املاح، مواد معدني و ويتامين‌ها هستند.
انواع مكمل:
ويتامين‌ها و مواد معدني
گزارش‌شده است بخش زيادي (97 درصد) از افرادي كه به‌طور منظم از مكمل‌هاي غذايي استفاده مي‌كنند، مكمل‌هايي را مصرف مي‌كنند كه در دسته ويتامين‌ها و مواد معدني جاي مي‌گيرند. محبوب‌ترين انواع ويتامين‌ها و مواد معدني مصرف‌شده عبارت‌اند از: مولتي‌ويتامين‌ها، ويتامين D، كلسيم، ويتامين C ، ويتامين B يا B كمپلكس.
مكمل‌هاي خاص
بزرگ‌ترين گروه مكمل‌هاي خاص شامل اسيدهاي چرب امگا 3 مي‌شود كه در روغن ماهي يافت مي‌شود. به‌طوركلي اين مكمل براي كاهش فشارخون و درمان آرتريت روماتوئيد استفاده مي‌شود، صرف‌نظر از اين دو مورد اين مكمل مزاياي ديگري نيز دارد. ديگر مكمل‌هاي اختصاصي عبارت‌اند از: فيبرها، پروبيوتيك‌ها، گلوكوزامين / كندروايتين و كوانزيم Q10.
گياهان و داروهاي گياهي
صرف‌نظر از افراد زيادي كه از گياهان و داروهاي گياهي استفاده مي‌كنند، گروه زيادي از افراد به‌صورت منظم چاي سبز مصرف مي‌كنند. ديگر مواد طبيعي كه براي افراد استفاده‌كننده از تركيبات گياهي موردتوجه است، عبارت‌اند از: سير، كرنبري، اكيناسه و جينسنگ.
مكمل‌هاي ورزشي، چاقي و لاغري
عده‌اي از افراد مكمل‌ها را براي اهداف ورزشي ، تغذيه‌اي و يا مديريت وزن (افزايش وزن يا كاهش وزن) خود استفاده مي‌كنند، كه تخمين زده مي‌شود اين افراد 19 درصد استفاده‌كنندگان از مكمل‌هاي غذايي را تشكيل دهند. از اين گروه، رايج‌ترين مكمل‌ها عبارت‌اند از: مكمل‌هاي پروتئيني، ژل و نوشابه‌هاي انرژي‌زا مكمل گارسينيا كامبوجيا (تمبر هندي)، قهوه سبز و نوشيدني‌هاي افزايش‌دهنده حجم آب بدن.
مكمل‌هاي ورزشي غير هورموني معمولاَ حاوي همان موادي است كه در مكمل‌هاي غذايي يافت مي‌شود. اما تركيبات و مقدار مصرف آن بر اساس ميزان نياز ورزشكاران است. مكمل‌هاي ورزشي هورموني علاوه بر مواد غذايي داراي هورمون‌ها و پيش‌ساز هورمون‌ها نيز هستند.
فرق مكمل‌غذايي با غذا
مكمل غذايي براي كودكان و سالمندان به دفعات تجويز مي‌شود. دكتر لطفعلي پوركاظمي در كتاب “ورزش، درمان بيماري‌ها” تاكيده كرده كه معمولاً مكمل غذايي، خالص‌تر، كم حجم‌تر، قابل جذب‌تر و بدون مواد غير مؤثر و مواد زايد است. در مكمل‌هاي غذايي تركيبات غذايي به‌صورت كربوهيدرات‌ها، اسيدهاي آمينه، اسيدهاي چرب و گليسرول، مواد معدني و املاح و ويتامين‌ها كه در واقع كوچكترين واحدهاي ساختماني تركيبات غذايي است، موجود است.
مكمل غذايي چيست؟؟اينجا را كليك كنيد
دليل استفاده از مكمل غذايي به جاي غذا يا در كنار آن
گاهي اوقات شرايط افرادي به گونه‌‌اي است كه بايد تركيبات غذايي بيشتري به وي برسد پس لازم است غذا كم حجم‌تر، خالص‌تر و قابل جذب‌تر باشد. تصور كنيد براي حمايت تغذيه‌اي فردي لازم است به ازاي هر كيلوگرم از وزن بدن وي كه ۷۰ كيلوگرم است روزانه ۲ گرم پروتئين به او برسد. در چنين شرايط خاصي اگر تنها راه رساندن پروتئين، گوشت در نظر گرفته شود با توجه به نوع گوشت لازم است حدود ۷۰۰ تا ۱۴۰۰ گرم گوشت در رژيم روزانه اين فرد لحاظ شود. به طور حتم تحمل چنين رژيم سنگيني براي هر فردي مشكل است پس مصرف مكمل‌هاي پروتئيني توصيه مي‌شود كه كم حجم‌تر و خالص‌تر هستند. در مورد ورزشكاران هم به دليل تمرينات سنگين و حرفه‌اي كه انجام مي‌دهند، ضرورت دارد كه از مكمل‌هاي غذايي استفاده كنند. البته از نوع مجاز.
ده مكمل پرطرفدار را بشناسيم
صلاحيت تجويز مكمل با كيست؟
طبق قانون مسئول تجويز مكمل بايد شماره نظام پزشكي داشته باشد. يعني اينكه معمولاً صلاحيت تجويز مكمل غذايي با پزشك است. يك پزشك وظيفه دارد پس از گرفتن شرح حال و معاينات دقيق و گاهي هم آزمايش‌هاي پاراكلينيك، وضعيت صحت و سلامت فرد را بررسي كند.
در واقع اين وظيفه پزشك است كه نوع رژيم غذايي را مشخص كند. ممكن است رژيم غذايي معمولي، كم كالري يا پر كالري، كم پروتئين يا سرشار از پروتئين، كم نمك، مايعات، سبزيجات پخته و يا رژيم‌هاي خاص باشد. البته تهيه منوع غذايي و نگارش رژيم غذايي بر اساس دستور پزشك توسط كارشناس تغذيه صورت ميگيرد.
آيا مربيان ورزشي صلاحيت تجويز مكمل‌هاي غذايي را دارند؟
پاسخ اين پرسش “نه است”. در كتاب “ورزش، درمان بيماري‌ها”، پوركاظمي در اين مورد چنين توضيح داده است: هر چند كه پزشكان داروساز و همچنين متخصصين و كارشناسان تغذيه از انواع مكمل‌ها و داروها اطلاعات ارزشمند و آكادميك دارند اما مسئوليت قانوني بر اساس مصوبات نظام پزشكي و وزارت بهداشت به عهده كسي است كه مجاز به نسخه نويسي است چراكه اين پزشكان هستند كه بايد در محاكم قضايي برابر شكايات و عوارض احتمالي داروها و مكمل‌ها پاسخگو باشند.
البته كارشناسان تغذيه مي‌توانند در برنامه نويسي رژيم غذايي و مكمل‌ها و ساير مواردي كه براي كاهش وزن يا ازدياد وزن و يا تغذيه در انواع بيماري‌ها اقدام كنند اما از لحاظ علمي و قانوني همه چيز متوجه پزشك است. مثلاَ يك داروساز عليرغم آنكه در حيطه داروشناسي، از موارد مصرف و منع مصرف، تداخلات دارويي، عوارض جانبي و مسائل ديگر داراي علم كافي است اما هرگز در تجويز دارو دخالت نمي‌كند و بدون نسخه و تجويز پزشك دارو نمي‌دهد. در تغذيه نيز شرايط به همين گونه است. در مشخص كردن نوع رژيم غذايي و تجويز مكمل‌هاي غذايي مسئوليت علمي و قانوني متوجه پزشك است و هيچ‌گاه صلاح نيست كه افراد غير مسئول و غير متخصص از جمله دوستان و آشنايان و مربيان ورزشي اقدام به نگارش و توصيه رژيم غذايي نمايند.
هرچند اكثر مكمل‌هاي غذايي موجود در بازار مكمل‌ها در جهان امروز از بهترين مواد پروتئيني، ويتاميني، املاح معدني و تركيبات قندي تشكيل شده‌اند اما بسيار پيش آمده كه در رقابت بين شركت‌هاي بزرگ سازنده اين مواد در دنيا، براي فروش و سودآوري بيشتر، از تركيبات استروئيدي و مواد غير مجاز و سرطان‌زا استفاده مي‌شود. ضمن اينكه بعضي از مكمل‌ها در شرايط غير بهداشتي آماده و تهيه مي‌شوند و سمومي در خود دارند كه موجب ناراحتي‌هاب گوارشي مي‌شوند.
در اينجا با بهترين مكمل ها آشنا شويد
با اين اوصاف بهتر آنكه با خوردن غذاهاي طبيعي مناسب و متعادل و متنوع، تندرستي بدن را تضمين كنيم. چون به هر حال ويتامين‌ها و املاح براي تندرستي و سلامت بدن ضروري‌اند و اگر غذاهاي متنوع براساس انرژي مورد نياز مورد استفاده قرار بگيرد به مصرف مكمل‌ها نيازي نخواهد بود.
بررسي كرم پودر اون و اكتي پور